Ohcejoga ja Deanu gielddaid skuvla- ja mánáidgárdeovttasbarggu dálá dilli ja hástalusat

Abstract

Ohcejoga ja Deanu gielddaid skuvla- ja mánáidgárdeovttasbarggu dálá dilli ja hástalusat Čielggadeapmi lea oassi Ohcejoga gieldda, Deanu gieldda ja Deanu giellagátti prošeavttas “OVTTAS! Sámi giella-, skuvla- ja mánáidgárdeovddideapmi Deanuleagis”. Prošeavtta ruhtadit Lappi lihttu, Davvikalohttaráđđi, INTERREG IVA Davvin Sápmi, Ohcejoga gielda, Norgga Sámediggi, Ođasmahttin-, hálddahus- ja girkodepartemeanta, Deanu gielda ja Deanu giellagáddi. Prošeaktaoamasteaddjit leat diŋgon dán čielggadeami Sámi allaskuvllas ja dat lea dahkkon 23.8.2010¬¬–1.2.2011. Čielggadeami váldoulbmilin lea jearahallat daid oahpaheddjiid, vánhemiid, ohppiid ja mánáidgárdebargiid, geat leat mielde Ohcejoga gieldda ja Deanu gieldda sámeskuvllaid ja sámi mánáidgárddiid ovttasbarggus, vai gullat sin vásáhusaid ja oainnuid. Ohcejoga ja Sirpmá skuvlaovttasbargu guoská mánáide, geat leat sámegielat oahpahusas, ja mánáidgárdebargu fas Ohcejoga sámegielat Duottaraski-mánáidgárdái. Maiddái oahppit, guhte leat ovdal leamaš mielde skuvlaovttasbarggus, leat beassan muitalit iežaset vásáhusain. Jearahallamiid vuođul leat dahkkon evttohusat, mo ovddidit ja nannet Ohcejoga gieldda ja Deanu gieldda gaskasaš mánáidgárde- ja skuvladoaimma ovttasbarggu. Čielggadeamis leat vihtta váldodoaimma, maidda evttohuvvojit buoridan- ja ovddidandoaimmat: 1. Mánáidgárdedoaimmat a) Dárbu lasiheapmi bargoveaga, vai ovttasbargošiehtadus ollašuvvá ja mánáid sámegiela sáhttá nannet ja ealáskahttit;seammás atnit vára maiddái bargiid veadjimis. b) Dustet resursaolbmuid geavaheami mánáidgárddis. c) Lasseskuvlejumi ordnen mánáidgárdebargiide. 2. Diehtojuohkin a) Diehtojuohkin vánhemiidda skuvlaovttasbarggu birra, dan sisdoalus, oahppoávdnasiid válljemis, oahpahusa mihttomeriin, gielaid oahpaheamis ja oahppomateriálain. b) Ordnet vánhemiidda diehtojuohkindilálašvuođaid lohkanbaji álggus. c) Ordnet sierra diehtojuohkin- ja gulahallančoahkkimiid sámeluohkáid vánhemiidda. d) Ordnet diehtojuohkima Ohcejohnjálmmi skuvlla suomagielat bargiide ja gieldda politihkkáriidda. 3. Searvan ovttasbargui ja oktasaš oahpahusa viiddideapmi a) Lasihit vánhemiid váikkuhanvejolašvuođaid ja ovttasbargui searvama b ) Lasihit ohppiid gaskasaš ovttasbargu ja nannet skuvllas loaktima c) Dustet buoremus lági mielde máná sirdašuvvama mánáidgárddis skuvlii, ja veahkehit máná searvama guovtti sámeskuvlla ovttasbargui d) Viiddidit oahpahusa badjeskuvlii/nuoraidceahkkái e) Nannet sámegielat oahpahusa logahagas f) Skuvlasáhtuid doaibmama sihkkarastin. g) Gáiddusoahpahusa álggaheapmi ja oahppofálaldagaid viiddideapmi video-govvastudiorusttegiid vehkiin. 4. Politihkkárat ja ovttasbargomearrádusat Mearrádusaid dahkamis galgá leat vuolggasadjin oahppi ja dat mo láhčit sutnje buorre oahppan- ja oahpahusdili. 5. Lasseguorahallamat ja joatkkadutkamat Lea dárbu guorahallat ovttasbarggu váikkuhusaid oahppanbohtosiidda ja oahppoplánaide ja dasa, makkár váikkuhusat das leamašan olles servodahkii nu ekonomalaččat, sosiálalaččat go kultuvrralaččatge.

Ovttasbarggu vuolggasadjin ja guovddážis galget leat sápmelaš ja sámeguovllu oahppi ja gažaldat das, mo fállat ohppiide buriid oahppan- ja oahpahusvejolašvuođaid ja seammás geavahit guovllu vátna resurssaid buoremus lági mielde. Jearahallamiid bohtosat čájehit, ahte skuvla- ja mánáidgárdeovttasbarggu adnojuvvo dehálažžan sihke vánhemiid, oahpaheddjiid ja ohppiid gaskkas. Das leat stuorra positiivvalaš váikkuhusat mánáid ja nuoraid sámegiela geavaheapmái ja giellamáhtu nannemii. Lea lunddolaš, ahte Ohcejoga ja Deanu gielddaid skuvllat ja mánáidgárddit barget ovttas, viiddidit ja nannejit ovttasbarggu, ja ahte sihke Suoma ja Norgga eiseválddit dorjot aktiivvalaččat dán barggu. Dákkár ovttasbargu ealáskahttá ja nanne sámegiela ja kultuvrra geavatlaččat, ja dienu ollašuvvet sámiid gielalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođat.